Hoe ontstaat gebitsslijtage en wat zijn de mogelijke oorzaken?

Tandartsen zien steeds vaker gebitsslijtage bij hun patiënten. Dit komt voor een deel door dat mensen steeds ouder worden. Toch zien tandartsen ook onder jongeren in toenemende mate gebitsslijtage ontstaan. Veertig procent van de 16-jarigen heeft al erosieslijtage. Dit vraagt om een zorgvuldige diagnostiek en behandeling. Hoe ontstaat slijtage van het gebit nu precies? Dat is moeilijk vast te leggen omdat meerdere factoren een rol spelen. Zelden is bijvoorbeeld alleen sprake van erosie. Er zijn drie verschillende vormen van slijtage: Mechanische slijtage, Chemische slijtage en Stress in het gebitselement. Tand-op-tand contact is een vorm van mechanische slijtage. Je kunt je voorstellen dat dit meerdere keren per dag gebeurt, tijdens slikken en kauwen. Tanden knarsen laat zich het beste omschrijven als onbewuste mondgewoonte met niet-functioneel ritmisch drukken, duwen, klemmen en schuiven van tanden over elkaar. Bij bruxeren zijn geen van deze bewegingen onderdeel van functionele bewegingen zoals eten en/of slikken. Wat tanden knarsen veroorzaakt, is nog niet bekend. Naast tanden knarsen kunnen factoren zoals stress, persoonlijk karakter, ziekte, trauma, roken, inname van cafeïne, medicatie en slaapproblemen zoals snurken en slaapapneu van invloed zijn. Het onderbreken van de ademhaling tijdens de slaap voor meer dan tien seconden is een mogelijke oorzaak van bruxisme. Verschillende factoren kunnen bijdragen aan tanden knarsen, zoals stress en slaapapneu. Voor mensen met slaapapneu kan het aanmeten van een beschermplaat in de bovenkaak problemen geven. Medicatie en drugs kunnen ook invloed hebben op tanden knarsen. Zo vergroten antidepressiva de kans op slaapbruxisme. De bekendste drugs die de kans op bruxisme vergroten zijn XTC/MDMA, waardoor de speekselproductie verminderd wordt. Het drinken van te veel alcohol kan de speekselproductie negatief beïnvloeden en slijtage van het gebit stimuleren. Speeksel speelt een belangrijke rol in de bescherming tegen gebitsslijtage. Een verminderde speekselproductie kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals medicatie, bestraling, aandoeningen van het zenuwstelsel en drugs. Daarnaast kan de speekselproductie nadelig beïnvloed worden door een zwangerschap, menopauze en andere ziekten. Uitwendige factoren voor chemische slijtage zijn alles wat van buiten de mond in komt, zoals voeding, medicatie, drugs of omgevingsfactoren. Het is belangrijk om bewust te zijn van de pH-waarde in voedingsmiddelen en dranken, aangezien deze een belangrijke rol spelen bij de mate van erosie. Astmapatiënten lopen een extra risico op chemische slijtage door de medicatie die zij gebruiken. In sommige situaties moet ook rekening worden gehouden met de werkomgeving waar zure dampen kunnen vrijkomen. Stress kan ook bijdragen aan slijtage van tanden en kiezen, vooral in combinatie met tanden knarsen. Een relatie is aangetoond tussen gebitsslijtage en slaapgerelateerde problemen zoals orofaciale pijn, hyposalivatie, gastro-oesofageale reflux, slaapapneu en slaapbruxisme. Het is belangrijk om bewust te zijn van de verschillende oorzaken van gebitsslijtage en de impact die zij kunnen hebben op het gebit en de algehele gezondheid.